Kökün primer dokularından biri olan epidermis, genç kökün en dış yüzeyinde bulunur ve kutikula tabakası içermez.
Epidermis tabakasının altında oldukça kalın ve gevşek görünüşlü korteks tabakası yer alır. Korteks genellikle temel doku elemanı olan parankima hücrelerinden oluşur.
Korteskin en iç kısmında bulunan hücreler endodermis tabakasını oluşturur. Endodermis hücrelerinin çeperleri madde birikimiyle kalınlaşmış olup buradaki hücreler kök emici tüyleriyle alınan maddelerin iletim doku elemanlarına geçmesinden önce kontrolünü gerçekleştirmekle görevlidir. Ayrıca endodermis, korteks ile merkezi silindiri birbirinden ayırır ve köke has bir tabakadır.
Genç kökün merkezinde yer alan merkezi silindir, iletim doku elemanlarını kapsayan bölümdür. Kısaca bir bitkinin genç köklerinden alınan enine kesitte epidermis, korteks, endodermis ve merkezi silindir kısımları görülür. Çift çenekli bitkilerin ksilem ve floem elemanları arasında kambiyum tabakası da mevcuttur.
Merkezi silindir, çift çenekli bitkilerde hemen hemen tamamen farklılaşmış ksilem ve floem elemanlarından oluşmuş iken tek çenekli bitkilerde merkezde çok az farklılaşmaya maruz kalmış parankimatik hücreler mevcuttur.
Merkezi silindirin en dış kısmını oluşturan periskl tabakası ise bölünme özellikleri sayesinde bitkilerde yan köklerin oluşmasını sağlar. Bu sayede yan köklerin ana kökün iletim dokusu ile devamlılığı sağlanır.
Kökte primer büyüme, kök ucundaki meristem hücrelerinin mitoz bölünmesiyle gerçekleşir. Kökteki sekonder büyüme ise kökün primer büyüme ile oluşmuş nispeten daha yaşlı kısımlarında meydana gelir.
Kökteki sekonder büyüme, yanal meristemler olan mantar kambiyumu ve vasküler kambiyum tarafından sağlanır. Ksilem ve floem arasında bulunan vasküler kambiyum hücreleri bölünerek içe doğru sekonder ksilem elemanlarını, dışa doğru ise sekonder floem elemanlarını oluşturur.
Her büyüme döneminde kambiyum etkinliği ile yeni sekonder ksilem ve sekonder floem tabakası meydana gelir ve kök enine kalınlaşarak büyür.
Enine kalınlaşma devam ettikçe korteks dışarı doğru itilir ve gerilime dayanamayan epidermis parçalanır. Epidermisin yerini mantar kambiyumu tarafından oluşturulan peridermis alır. Çok uzun yıllar içinde sekonder ksilem tabakalarının birikmesiyle kök odunlaşır. Kökün dış kısmında ise kalın ve sert bir kabuk oluşur.
PDF DOSYASI İÇİN
