Sıcaklık
Enzimler protein yapılı olduklarından ortamdaki sıcaklık değişimlerinden etkilenirler. Enzimlerin en iyi çalışabileceği sıcaklığa optimum sıcaklık denir.
Enzimler genellikle 30 – 40 °C arasında maksimum etkinlik gösterirler. (İnsanda optimum sıcaklık 37 °C dir.)
Bir enzimatik tepkimenin hızı belirli bir noktaya kadar, artan sıcaklığa bağlı olarak artar.
Bunun nedeni sıcaklık artışından dolayı substratların hızlı hareket etmesi ve enzimin aktif merkeziyle daha sık çarpışmasıdır.
Ancak belirli bir sıcaklığın üzerine çıkıldığında enzimler denatüre olduğundan (aktif merkezin yapısı bozulduğundan ) enzimatik tepkimenin hızı aniden düşer.
Yüksek sıcaklık derecelerine çıkıldığında enzimlerin yapısı tamamen bozulduğundan sıcaklık normale dönse dahi tepkime gerçekleşmez.
Düşük sıcaklıklarda ise enzim etkinliği durur fakat enzimin yapısı bozulmadığı için sıcaklık değerleri normale çıktığında tekrar faaliyet gösterirler.
Ph
Her enzimin optimum çalışma gösterdiği bir sıcaklık derecesi olduğu gibi aktif olduğu bir Ph değeri de vardır.
Enzimler genellikle Ph ın 6 – 8 arasında olduğu aralıklarda çalışırken, her enzimin kendine özgü optimum Ph değeri vardır.
Enzim Derişimi ( Enzim yoğunluğu )
Ortamda yeteri kadar substrat varsa, enzim derişiminin artması reaksiyon hızını artırır.
Ortamda belirli miktarda substrat varsa enzim derişiminin artırılması reaksiyon hızı maksimuma ulaştıktan sonra artmaz.
Substrat yüzeyi
Enzim etkinliği substrat yüzeyinden başladığı için substrat yüzeyinin artırılması kimyasal tepkimenin hızlanmasını sağlar.
Substrat derişimi
Substrat derişiminin artırılması bütün enzimler substrata doyuncaya kadar reaksiyonu hızlandırır. Ancak tüm enzim molekülleri substrata doyduğu anda reaksiyon hızı sabit kalır.
Su
Enzim faaliyeti ancak su bulunduran ortamlarda gerçekleşir. Enzimler su oranı % 15’in altında olan ortamlarda çalışmazlar. Bu sebeple taze meyve ve sebzeler ancak birkaç gün bozulmadan saklanabilmesine rağmen, aynı sebze ve meyvelerin kuruları uzun süre bozulmadan saklanabilirler.
Kimyasal maddelerin etkisi
Bazı maddeler enzimin etkinliğini artırırken, bazıları durdurur.
Enzim etkinliğini artıran maddelere aktivatör madde denir. Örneğin midede üretilen pepsinojen ancak yine mide tarafından üretilen HCl ile etkileşerek çalışır hale gelir.
Enzim etkinliğini durduran maddeler ise inhibitör adını alır. Siyanür, kurşun, cıva gibi ağır metal iyonları inhibitörler arasında sayılabilir.
Örneğin siyanür solunum enzimlerini inhibe ederek hücrenin enerji üretimini durdurur.
İnhibitör maddeler iki farklı şekilde enzim etkinliğini durdurur.
Bu mekanizmalardan ilkinde inhibitör madde enzimin aktif merkezine bağlanır ve substratla enzimin birleşmesini önler.
İkinci tip inhibisyon mekanizmasında ise inhibitör enzimin aktif merkezinin şeklini değiştirerek substratla enzimin birleşmesini önler.
PDF DOSYASI İÇİN
