Karbondiratların en basitleri ve monomer yapıda olanlarıdır. Monomer yapıda oldukları için sindirime uğramadan hücre zarından geçebilirler.
Yapılarındaki karbon atomu sayısı 3 ile 8 arasında değişebilir. Hücrelerde en fazla bulunanları karbon sayısı 5 olan pentozlar ve karbon sayısı 6 olan heksozlardır.
Pentozlara örnek, DNA’nın yapısına katılan deoksiriboz ile ATP ve RNA’nın yapısına katılan riboz şekerleridir.
Bu iki şeker hücrede enerji hammaddesi olarak kullanılmaz.
Heksoz olarak adlandırılan 6 karbonlu monosakkaritler ise birbirinin izomeri olan glikoz, galaktoz ve früktoz dur.
Bu moleküller suda çözünür, tatlıdır ve hücre zarından kolaylıkla geçebilir.
Glikoz, doğal olarak üzüm ve şekerli meyvelerde bulunmakla beraber çoğunlukla polisakkaritlerin sindirilmesiyle elde edilir.
Glikoz, memelilerin kanlarında bulunması zorunlu olan molekül olup insan beyninin tek enerji kaynağıdır.
İnsanlarda hayatın devamı için 100 ml kanda yaklaşık 70 - 110 mg glikoz bulunmalıdır.
Kandaki değeri pankreastan salgılanan insülin, glukagon ve böbrek üstü bezlerinden salgılanan hormonlarının etkisi altında belirlenir.
Besinler yoluyla vücuda alınan früktoz ve galaktoz karaciğerde glikoza çevrilerek kan dolaşımına verilir.
Glikozun ayracı benedikt veya fehling çözeltisi olup glikoz içeren besinler bu çözeltilerle ısıtıldığında kiremit kırmızısı renk verir.