Kan hücreleri ve plazmadan meydana gelen kan doku, vücudu bir ulaşım ağı gibi saran damarlar içinde dolaşır. Kan; vücutta taşıma, düzenleme, savunma ve koruma gibi önemli görevleri olan özel bir sıvıdır.
Taşıma görevi
Akciğerlerden aldığı oksijeni ve sindirim sonucu oluşan besin monomerlerini hücrelere, metabolik atıkları da böbrek, akciğer ve deri gibi boşaltım organlarına taşır. Kan ayrıca salgı bezleri tarafından üretilen hormonları hedef hücrelere götürür.
Düzenleme görevi
Vücudun su, asit ve baz dengesini düzenler. Ayrıca vücut sıcaklığının sabit tutulmasını sağlar.
Savunma ve koruma görevi
Kan, vücuda giren yabancı maddeleri etkisiz hâle getirir. Bu durum kanda bulunan akyuvar ve antikorlar ile sağlanır.
Ayrıca yaralanma durumunda pıhtılaşarak hem kanamayı durdurur hem de yara açıklığından mikropların girmesini engeller.
Yetişkin bir insanda yaklaşık olarak vücut ağırlığının % 6 ‘sı oranında kan bulunur.
Kanın % 55 ‘i plazmadan % 45 ‘i ise kan hücrelerinden oluşmuştur.
Plazma
Kan tüp içerisinde santrifüje edildiğinde çökelen kan hücrelerinin üzerinde kalan açık sarı renkli sıvı plazmadır.
Plazmanın % 90 kadarı sudur.
Geriye kalan kısmında bulunan maddeler ve görevleri şunlardır.
İyonlar
Kanın osmotik basıncının sağlanmasında ve Ph değerinin dengede tutulmasında görevlidirler.
Bu iyonların plazmadaki oranları böbrekler tarafından dengede tutulur ve homeostazi korunmaya çalışılır.
Plazma proteinleri
Karaciğer tarafından üretilen plazma proteinleri birçok işleve sahiptirler.
Kan Ph değerinin tamponlanmasının ( amfoterik özellikleri ile ) yanında kanla doku sıvısı arasındaki osmotik dengenin sağlanmasında ( albümin ve globülin), kanın akışkanlığının sağlanmasında da görevlidirler.
Bazı proteinler suda çözünmeyen ve ancak proteinlere bağlanarak taşınabilen yağ moleküllerine eşlik ederler.
Immunoglobulin ya da diğer adıyla antikorlar, vücuda giren virüs ve diğer yabancı maddelere karşı savaşta görev yaparlar.
Fibrinojen, kan damarları zedelendiğinde kanın pıhtılaşmasını sağlayarak damarları tıkar kan kaybını önler.
Kanın pıhtılaşması kısaca çözünür haldeki fibrinojenin çözünmez yapıdaki fibrine dönüşmesi olarak özetlenebilir.
Pıhtılaşma faktörleri uzaklaştırıldığında kalan plazma kısmına serum denir.
Kan ile taşınan maddeler
Besin maddelerinin monomerleri, metabolik atıklar ( üre, ürik asit ) solunum gazları ve hormonlar.
Kan plazması ile doku sıvısının bileşimleri plazmanın daha fazla protein içermesi haricinde hemen hemen aynıdır.
Kılcal damar duvarı çoğu plazma proteinine karşı geçirgen değildir.
PDF DOSYASI İÇİN
