Hayvanlar âleminin en büyük grubunu oluştururlar. Şu şekilde sınıflandırılırlar.
- Süngerler
- Sölenterler
- Solucanlar
- Yumuşakçalar
- Eklem bacaklılar
- Derisi dikenliler
Süngerler
Çoğu denizlerde çok az bir kısmı ise tatlı sularda yaşayan organizmalardır.
Belirgin bir simetrileri yoktur. ( Asimetrik )
Sinir ya da kas gibi özelleşmiş hücre grupları yoktur. Dokulaşma görülmez.
Vücutlarında iki hüre tabakası bulunur. Bu nedenle, gaz alış verişi ve boşaltım, vücuda giren suyla hücreler arasında difüzyon ile gerçekleşir.
Gaz alış verişi ve boşaltım maddelerinin atılması için özel sistemleri yoktur.
Su, por denilen açıklıklardan vücut boşluğuna alınır. Daha sonra denilen büyük bir delik aracılığıyla dışarı akar. Bu esnada sudaki mikroskobik besinler hücre içine alınarak sindirilir.
Sindirim sadece hücre içinde gerçekleşir.
Kalsiyum karbonat gibi inorganik ya da spongin gibi organik maddelerden oluşan bir iç iskeletleri vardır.
Eşeyli ya da eşeysiz olarak çoğalabilirler. Çoğu hermafrodit bireylerdir. Yani aynı birey üzerinde oluşturulan sperm ve yumurtanın döllenmesiyle birey tek başına eşeyli olarak üreyebilir.
Basit yapılı olduklarından rejenerasyon yani yenilenme yetenekleri fazladır.
Hayvanlar âleminde türün gelişmişlik derecesi arttıkça rejenerasyon yeteneği azalır.
Sölenterler
Çoğu denizlerde yaşayan canlılardır.
Vücut kısımları süngerlerde olduğu gibi iki embriyonik tabakadan köken alır.
Radyal simetriye sahiptirler.
En basit şekliyle de olsa kas ve sinir doku farklılaşması bu grupta gözlenir.
Ağsı ya da diffus sinir sistemi olarak adlandırılan bir sinir ağına sahiptirler.
Sinirler arasında sinaps olmadığı için dış uyarılara bütün vücut kısımları tepki verir.
Tepki şiddeti uyartının alındığı noktadan itibaren azalır.
Tentakül adı verilen uzantılarıyla besinlerini yakalar ve hareket ederler.
Vücutlarının merkezinde gastrovasküler boşluk denen bir boşluk bulunur.
Buraya açılan tek bir açıklık hem ağız hem de anüs vazifesi görmektedir.
Tentaküllerle ağız boşluğuna itilen besin, gastrovasküler boşlukta önce hüre dışı sindirime uğratılır.
Daha sonra hücre içine alınan parçalar hücre içerisinde de sindirime tabii tutulur. Yani sölenterlerde hem hücre içi hem de hücre dışı sindirim görülmektedir.
Genellikle yaşam döngülerinde polip ve medüz olmak üzere iki form bulunmaktadır.
Polipler genellikle hareketsiz olup denizlerin dip kısımlarında yaşarlar. Hidra ve denizşakayıkları polip forma örnektir.
Medüzler ise hareketli olup denizanası medüz forma örnek teşkil eder. Polipler başkalaşım geçirerek medüzlere dönüşürler.
Sölenterlerde; solunum, dolaşım ve boşaltım organları bulunmaz. İlgili maddelerin alınması, taşınması ve atılması difüzyonla gerçekleşir.
Eşeyli ve eşeysiz olarak üreyebilirler.
Eşeysiz üremeleri tomurcuklanma ile olmaktadır.
Solucanlar
Bu gruba dâhil olan canlılar
Yassı,
Yuvarlak ve
Halkalı solucanlar
olmak üzere 3 ana başlık altında incelenmektedir.
Yassı solucanlar
Yumuşak, ince ve yassı bir vücut yapıları vardır.
Serbest yaşayan türler mikroskobik olmasına rağmen bazı bağırsak parazitlerinin boyu 20 metreyi aşmaktadır.
Tatlı su, deniz ve rutubetli topraklarda yaşarlar.
Büyük bir kısmı insan ve diğer hayvanlarda parazittir.
Bilateral simetriye sahiptirler.
Tek ucu açık dallanmış bir sindirim sistemleri vardır.
Parazit yaşayanların bazılarında sindirim sistemi yoktur.
Dallanmış bağırsak aynı zamanda sindirilmiş besinlerin hücrelere dağıtılması işini de yapar.
Vücutları 3 embriyonik tabakadan gelişmiştir.
İp merdiveni şeklinde sinir sistemine sahiptirler.
Vücudun iki yanında uzanan sinir şeritleri birbirerine ve baş gangliyonuna bağlıdırlar.
Baş gangliyonu hayvanlar âleminde ilk merkezi sinir sistemi olarak kabul edilir.
Besinlerin dağıtımı bağırsak tarafından solunum sonucu oluşan zehirli atıkların boşaltımı ve solunum gazlarının değişimi de vücut yüzeyinden difüzyonla sağlandığı için bu canlılarda dolaşım solunum için özelleşmiş yapılar bulunmaz.
Vücuttaki fazla suyun atılması ise alev hücresi olarak ta adlandırılan protonefridyum yapıları ile sağlanır.
Alev hücreleri azotlu atık vs. atmaz sadece suyun boşaltımını sağlar.
Birçok türü hermafrodittir.
Eşeyli ve eşeysiz üreyebilirler.
Yuvarlak solucanlar
Vücut yüzeyleri yumuşak ve esnek olup segmentleşme göstermezler.
Nemli topraklarda, tatlı sularda ve denizlerde yaşarlar.
Çoğu türü insan ve hayvanlarda parazit olarak yaşar. Bazıları ise ayrıştırıcıdır.
Ağızla başlayıp anüsle biten iki açıklıklı sindirim sistemine sahiptirler.
Genelde ayrı eşeylidirler ve eşeyli ürerler.
Halkalı solucanlar
Çoğu tatlı sularda, denizlerde ve nemli topraklarda yaşayan canlılardır.
Segmentli vücut yapısına sahiptirler.
Toprağın havalandırılmasında ve organik atıkların parçalanmasında önemli görevler üstlenmişlerdir.
İki uçlu sindirim kanalları ve ip merdiveni şeklinde sinir sistemleri bulunur.
Kas ve vücut sıvılarından oluşan hidrostatik iskelet e sahiptirler.
Kapalı dolaşım sistemine sahiptirler.
Yani kan devamlı kalp vazifesi üstlenmiş damarlar ( 5 ve 11. segmentler arasında bulunan damarlar ) ve diğer damarlar içerisinde dolaşır.
Boşaltım organları nefridyum lardır.
Genelde deri solunumu yaparlar.
Bu nedenle gaz alış verişinin kolaylaşması için deri sürekli nemli tutulmak zorundadır.
Suda yaşayanlarında ise solungaç solunumu görülmektedir.
Çoğu hermafrodit olmasına rağmen karşılıklı döllenme gerçekleştirirler.
Rejenerasyon yetenekleri fazla olup eşeysiz yoldan da çoğalabilirler.
Yumuşakçalar
Vücutları yumuşak ve çoğunlukla kabukludur.
Segment içermezler.
Çoğu denizlerde, bazıları tatlı sularda ve karada yaşar. 65 binden fazla türü bilinmektedir.
Bilateral simetri gösterirler.
Vücutları 3 ana kısımdan oluşmaktadır.
Hareket için kullanılan kaslı ayak
Organları taşıyan bir iç kitle
İç organları örtüp varsa kabuğu salgılayan manto
Ağızlarında besinlerin parçalanmasını sağlayan diş benzeri yapılar bulunur. Bu yapılar radula adını alır.
Yumuşak vücutlu olmalarına rağmen çoğu kalsiyum karbonattan yapılmış kabuk ile korunmaktadır.
Suda yaşayanların solunum organları solungaçlardır. Karada yaşayanların manto boşluğu akciğer olarak işlev görür ve hava ile gaz değişimini sağlar.
Açık dolaşım sistemine sahiptirler.
Ahtapot ve mürekkep balığı gibi yumuşakçalarda ise kapalı dolaşım sistemi mevcuttur.
Sindirim sistemleri iki açıklıklı olup, boşaltım organları nefridyumlardır.
Çoğu ayrı eşeli olmasına rağmen bazı salyangozlar hermafrodittir.
Eklembacaklılar
Hayvanlar âleminde en fazla çeşitliliğe sahip olan gruptur.
Kitin yapılı dış iskeletleri vardır ve bazıları yaşamının belli dönemlerinde deri değiştirir.
Açık dolaşım sistemine sahiptirler ve bilateral simetri gösterirler.
Sahip oldukları çizgili kaslar bu canlılara hızlı hareket etme yeteneği kazandırır.
Sindirim sistemleri iki açıklıklı olup, ip merdiveni sinir sistemine sahiptirler.
Segmentli bir vücut yapıları vardır.
Vücutları baş, göğüs ve karın olmak üzere 3 temel kısımdan oluşmuştur.
Solunum organı olarak trake, kitapsı akciğer veya solungaç kullanırlar.
Kabuklular
Çoğu tatlı su ve denizlerde yaşar.
Vücutlarının dışında sert bir kabuk bulunur.
Solungaç solunumu yaparlar.
Başlarında iki çift anten bulunur.
Araknidler
Çoğu karada yaşamasına rağmen suda yaşayan türleri de mevcuttur.
Baş ve göğüs bölgesi birbirine kaynaşmıştır.
Dört çift bacak içermeleriyle diğer eklembacaklılardan ayrılırlar.
Örümceklerin solunum organları kitapsı akciğerlerdir.
Çok ayaklılar
Genellikle karasal ortamlarda yaşarlar.
Vücutları uzun ve bölmelidir.
Her bölmede ayak mevcuttur.
Bu grubun üyelerinden olan çıyanda her bölmede bir çift, kırkayakta ise her bölmede iki çift ayak mevcuttur.
Böcekler
Hemen her çeşit karasal habitatta ve tatlı sularda yaşarlar.
Diğer tüm canlı gruplarının sahip olduğu tür sayısından fazla türe sahiptirler.
Vücutlarında baş, göğüs ve karın olmak üzere 3 kısımdan ibarettir.
Açık dolaşım sistemine sahip olmakla birlikte trake solunumu yaparlar.
Boşaltım organları malpighi tüpleridir.
Genellikle eşeyli olarak ürerler ve gelişimlerinde başkalaşım görülür.
Derisi dikenliler
Tamamı denizlerde yaşayan canlılardan oluşur.
Genellikle embriyo dönemlerinde bilateral, erginlikte ise radyal simetri gösterirler.
Kalker plaklardan oluşmuş bir iç iskelete sahiptirler.
Açık dolaşım sistemine sahiptirler.
Vücutlarının alt kısmında vantuz şeklinde tüp ayaklar bulunur.
Bu yapılar, hareket, beslenme ve gaz alış verişinde görev yapmaktadır.
Eşeyli ve eşeysiz üreyebilirler.
Rejenerasyon yetenekleri oldukça fazladır.
Solungaç solunumu yaparlar.
İlkel Kordalılar
Denizlerde yaşayan hayvanlardır.
Sırt kısımlarında küçük bir omurga taşırlar.
Basit bir iç iskeletleri ve sindirim sistemleri vardır.
Kapalı dolaşım sistemine sahiptirler.
Gaz alış verişlerini vücut yüzeyinden gerçekleştirirler.
Amfiyoksus ve tulumlular en iyi bilinen örneklerindendir.
İlkel kordalı ve omurgalı hayvanlar birlikte kordalı hayvanlar olarak adlandırılırlar.
Bir hayvanın kordalı olarak tanımlanabilmesi için şu dört özelliğe sahip olması gerekir.
Yaşamlarının en az bir döneminde sırt bölümlerinde içi boş bir sinir kordonu taşırlar.
Sindirim borusu ve sinir kordonu arasında yer alan ve desteklik sağlayan notokord bulundururlar.
Solungaç yarıklarına sahiptirler.
Vücutlarının arka bölümlerinde uzanan bir kuyruğa sahiptirler.