İnsanda sinir sistemi çeşitli ve karmaşık faaliyetlerin kontrolünü sağlar.
Sinir sisteminin temel yapı ve görev birimi nöron adı verilen sinir hücreleridir.
Nöronlar, uyartıları alma, iletme ve cevap verme yeteneğinde olan ileri derecede farklılaşmış hücrelerdir.
Bölünme yetenekleri yoktur.
Bir nöronda çekirdek ve diğer organelleri taşıyan bir hücre gövdesi ile birlikte genellikle iki tip ipliksi uzantı bulunur.
Hücre gövdesi diğer hücrelerde olduğu gibi çekirdek ( genellikle 1 nadiren 2 ), ribozom, mitokondri ve Golgi aygıtı bulundurur. Ancak sentrozom içermez.
Sitoplazmasında nörofibril adı verilen (hücre iskeleti elemanları ) ince telcikler mevcuttur.
Ribozom ve E.R ‘un ( GER ) yoğun olarak bulunduğu bölgeler koyu boyandığı için Nissl Cisimcikleri olarak adlandırılırlar.
Hücre gövdesinden çıkan bir veya daha çok sayıda olabilen kısa uzantılara dendrit denir. İç yapısı hücre gövdesi ile aynıdır.
Dendritler, başka nöronlardan veya reseptörlerden gelen sinyalleri alıp hücre gövdesine iletmekten sorumludurlar.
Dendritlerin çok sayıda olması hücrenin çok sayıda nörondan bilgi almasını sağlar.
Bir sinir hücresi 10 bin kadar hücreyle bağlantı kurabilir.
Uyartıları hücre gövdesinden alarak hedef hücreye ulaştıran uzantı ise akson ya da sinir lifi adını alır.
Bir nöronda çok sayıda dendrit bulunabilmesine rağmen bir sinir hücresi asla birden fazla akson içeremez.
Aksonun hücre gövdesine bağlandığı bölge akson tepeciği adını alır.
Akson ucunda görülen dallanmalar ne kadar fazla ise aksonun etki alanı da o kadar fazladır demektir.
Aksonlarda zar özel olarak aksolemma, sıvı kısım ise özel olarak aksoplazma adını alır.
Bazı aksonlarda aksolemmanın üzerinde düzenli aralıklarla devam eden yağlı ve proteinli maddelerce zengin myelin kılıf bulunur.
Komşu destek hücrelerince yani glialarca oluşturulan ( defalarca oluşturulan zarların üstüste birikmesiyle ) myelin kılıfın temel vazifesi aksonun elektriksel olarak yalıtımını sağlamaktır.
Ayrıca myelin kılıf impuls iletim hızını yaklaşık 10 kat artırmaktadır.
Myelin kılıfın kesintiye uğradığı bölgelere Ranvier boğumu adı verilir.
Ranvier boğumlarının arası ortalama olarak 1 - 4 mm arasındadır.
Aksonlar, birkaç mikron uzunluğunda olabileceği gibi bir metreden daha uzun da olabilir.
Aksonların özelleşmiş uç bölgelerine sinaptik uçlar denir.
Bu yapılar salgıladıkları nörotransmitter maddeler ile sinyalin nörondan diğer hücrelere iletilmesini sağlarlar.
Bir sinaptik uç ile hedef hücrenin karşı karşıya geldiği bölgeye sinaps denir.
Hedef hücre başka bir nöron olabileceği gibi bir kas ya da salgı bezi hücresi de olabilir.
PDF DOSYASI İÇİN
