Mide

Sindirim sisteminin büyük bir kese gibi genişlemiş yapısıdır.

Besinlerin geçici olarak depo edildiği ( 2 - 6 saat ), mekanik ve kimyasal sindiriminin yapıldığı organdır.

Yeni doğanda yaklaşık 30 ml iken yetişkinde 1,5 litre kadardır.

Midenin 5 temel fonksiyonu vardır.

Yenilen besinleri depolar.

Yenilen besinleri daha küçük parçalara ayırır ve mide özsuyu ile karıştırarak  ( 20 saniyede 1 kez ) çorba gibi bir şekle dönüştürerek kimüs  ü oluşturur.

HCl ve proteinlerin sindirimini başlatan enzimleri salgılar. Asit salgısı sayesinde birçok mikroorganizmayı öldürülür.

Mide özsuyunun salgılanmasını uyaran gastrin  hormonunu üretir.

B₁₂ vitaminin emilmesini sağlayan kimyasallar salgılar.

Midenin çalışmasını vagus siniri ( parasempatik )  ve gastrin  hormonu düzenler. Besinler ağızda çiğnenirken vagus siniri mide hücrelerini uyarır ve gastrin salgılanmasını başlatır.

Midenin yemek borusuna bağlandığı yere mide ağzı (  kardia ) , 12 parmak bağırsağına bağlandığı yere ise mide kapısı ( pilor )  denir.

Mide duvarının iç kısmında mukus ve sindirim enzimlerini salgılayan hücrelerin bulunduğu mukoza tabakası bulunur.

Mide duvarını döşeyen bu tabakadan gastrik sıvı salgılanır.

Gastrik sıvı üreten bezler 3 tip hücreden oluşur.

HCl asit salgılayan parietal hücreler

Bu hücreler aynı zamanda B₁₂ vitamininin emilmesini kolaylaştıran glikoproteinlerin de üretimini gerçekleştirir. B₁₂ eksikliğinde alyuvar yapımı sekteye uğrar.

Enzim salgılayan şef hücreleri

Mide duvarını koruyup kayganlaştıran mukus üreten hücreler

Gastrik sıvı yüksek derişimde hidroklorik asit içeren pH değeri yaklaşık 2 olan bir sıvıdır. İçinde protein sindiren enzim ile mukus bulunur.

Bebeklerde  mide bezlerinden üretilen gastrik lipaz  sütün içerdiği yağların sindirimini başlatır.

Midede üretilen hidroklorik asidin vazifeleri şöyle sıralanabilir.

Et ve bitkilerde bulunan hücre dışı matriksi parçalar.

Besinlerle yutulmuş mikroorganizmaları parçalar.

Gastrik sıvıda bulunan pepsinojen molekülünün küçük bir kısmını uzaklaştırarak aktif merkezin açığa çıkmasını yani pepsinojenin aktif pepsin şekline dönüşmesini sağlar.

Besinlerdeki proteinin denatüre olmasını sağlayarak peptid bağları ile pepsinin etkileşimini artırır.

Pankreas ve bağırsak bezlerinin salgı yapmasını uyarır.

Kalsiyum ve demirin bağırsaktan emilimini kolaylaştırır.

Mide bezlerinin mide boşken salgı yapmaması, pepsinojenin inaktif halde salgılanması ve mukusun koruyucu etkisi sayesinde mide kendi kendini sindirmekten korunmuş olur. Bunun yanı sıra mide iç yüzeyini örten epitel doku mitoz bölünmelerle her 3 günde bir tamamen yenilenir.

Mide salgısının düzenlenmesi 3 aşamada gerçekleşir

Besinin görülmesi, koklanması veya mide duvarına dokunması ile omurilik soğanı, vagus siniri ile mide bezlerini uyarır.

Mide bezlerinden gastrin hormonu salgılanır. Bu hormonun etkisiyle parietal hücrelerce HCl, şef hücrelerce pepsinojen salgılanır.

Mide içeriğindeki besinlerin 12 parmak bağırsağına geçmesi ile midenin asit salgılamasını durduran sekretin ve kolesistokinin hormonları salgılanır.

Sindirim sisteminin faaliyetinde görev alan hormonlar ve etkileri şöyle sıralanabilir.

PDF DOSYASI İÇİN